درد یک علامت و هشدار است بدین معنی که قسمتی از بدن دچار اختلال عملکرد شده لیکن در صورت عدم درمان اختلال در محل اولیه و مولد درد، مکررا پیام ها و سیگنال های درد به مغز رسیده و موجب تغییر در واسطه های شیمیایی مغز و تغییر فعالیت منطقه مغزی درگیر می گردد و لذا یک مشکل تبدیل به دو مشکل می شود یعنی:
درد اولیه در محل آسیب دیدگی و درد ثانویه در مغز! و متاسفانه در این حالت حتی با درمان علت ایجاد کننده اولیه درد، مشکل ثانویه باقی می ماند و بهبودی حاصل نمیشود. بنایراین مطلوب ترین زمان جهت کنترل و درمان “درد” همانا مراحل ابتدایی ابتلا به بیماری می باشد و در صورت عدم درمان صحیح تمامی ابعاد وجودی فرد اعم از جسمی و روحی و زندگی اجتماعی و فعالیت روزانه فرد نیز تحت تاثیر قرار خواهد گرفت.
براساس همین ضروریات رشته “فلوشیپ درد” پدید آمده است. قدمت این شاخه جوان طب کمتر از نیم قرن است و در کشور ما حدود یک دهه از عمر آن می گذرد. طول این دوره فوق تخصصی 2 سال است و اساس این رشته کنترل و درمان بیماری هایی است که در آن بیماران دچار دردهای مزمن هستند (دردهایی که بیش از سه ماه به طول می انجامند). در این رشته درد به عنوان یک مقوله محوری و اصلی مورد بررسی، تشخیص و درمان قرار می گیرد. مدیریت درد به معنای کنترل و درمان همه ابعاد درد ( روحی و جسمی ) می باشد.
گستره کاری “فلوشیپ درد” بسیار وسیع بوده و در سه شاخه اصلی ذیل متمرکز می باشد:
1- دردهای مزمن Chronic pain :
کنترل و درمان بیماری های همراه با درد با طول بیش از 3 ماه
2- ستون فقرات Spine :
ازعمده فعالیت های فلوشیپ درد اعمال کم تهاجمی ستون فقرات Minmally Invasive Spinal Surgery یا مخفف MISS است که شامل درمان مشکلات ناشی از بیرون زدگی دیسک (اندوسکوپی دیسک ، لیزر دیسک و…) شکستگی مهره ها (کایفوپلاستی و…) تنگی کانال (سوپریون و…) می باشد.
3- سلول درمانی و طب بازساختی Regenerative Medicine :
در این زمینه مشکلات بافت نرم سیستم موسکولواسکلتال (عضلات / منیسک ها / رباط ها / تاندون ها و…) و مفاصل (آرتروز و…) با استفاده از فاکتورهای رشد (سلول های بنیادی و…) و فاکتورهای متوقف کننده عوامل مخرب سلولی (سرم اتولوگ و ارتوکین و…) درمان می گردند.
هر کدام از شاخه فوق الذکر در مقالات مرتبط با خود به تفضیل در همین سایت توضیح داده شده اند.
درمان های قابل انجام توسط پزشکان فلوشیپ درد در دو دسته تقسیم بندی می شوند : بخشی از آن شامل درمان های دارویی و درمان های فیزیکا ل(لیزر، مگنت، درمان دستی و….) است که در پاره ای از مشکلات ساده و غیر پیچیده انجام می شود. بخش اصلی کار ” فلوشیپ درد ” درمان های اینترونشنال Interventional یا کم تهاجمی می باشد یعنی اقداماتی که با جراحی باز انجام می شود به شکل بسته (اندوسکوپیک) انجام می گردد.
در اعمال اینترونشنال پزشک در اتاق عمل با شرایط کاملا استریل و با استفاده از بی حسی موضعی، با هدایت دستگاه های رادیولوژی (فلوروسکوپ، سی تی اسکن، سونوگرافی) و همراه با وسایل خاص (اعم از سوزن های خاص، اندوسکوپ، اپیدوروسکوپ و…) وارد منطقه مشکل دار مورد نظر شده و تکنیک لازم (دیسککتومی، فیکساسیون، تزریق و….) را انجام می دهد. بسته بودن این عمل‌ها موجب می گردد تا آناتومی طبیعی بدن دستکاری نشود و عوارضی که ناشی از برش پوست، عضلات و استخوان‌ها است ایجاد نگردد و بافت های بدن حداقل دستکاری و آسیب را ببینند و نیز عوارض جراحی (خونریزی و…) و بیهوشی (مشکلات راه هوایی و…) دیده نشود و بیمار دوره بستری بیمارستانی را نداشته باشد.
در پاره ای از موارد درمان سندروم های دردناک قطعی و کامل نیست و نیاز به کنترل و مدیریت بیماری دردناک می باشد (مانند مشکلات روماتیسمی، سکته های مغزی، پاره ای از سردردها و…) در این موارد فلوشیپ درد به مانند رهبر یک تیم بوده که در آن مجموعه تخصص های مورد نیاز (شامل مغزواعصاب / ارتوپدی / طب فیزیکی / روماتولوژی / روانپزشکی …)حضور دارند و فلوشیپ درد راهبر و هماهنگ کننده تیم درمانی خواهد بود که این مهم در کلینیک های درد انجام می شود.
کلام آخر آنکه رشته فلوشیپ درد علمی ترین، مدرن ترین و جامع ترین راهکاری است که دردنیای مدرن امروز جهت درمان همه ابعاد “درد مزمن” بوده و نتایج آن بازیابی عملکرد و راندمان کاری و دستیابی به یک زندگی پر بار و دور از آلام برای افراد جامعه می باشد.
