نورولوژیست (Neurologist) یا متخصص مغز و اعصاب پزشکی است که در تشخیص و درمان بیماری هایی که سیستم عصبی را درگیر می کنند، تخصص دارد. سیستم عصبی (nervous system) مغز، نخاع، اعصاب محیطی و ماهیچه ها در برمی گیرد. لذا، بیماری هایی که یک نورولوژیست درمان و مدیریت می کند طیف وسیعی از سکته های مغزی، تشنج ها و صرع، بیماری ام اس، پارکینسون، آلزایمر، انواع سردرد، آسیب های نخاعی و فقرات تا بیماری هایی مانند نوروپاتی دیابتی و میاستنی گراو را در برمی گیرد.

در ادامه به تفصیل، ما به این می پردازیم که نورولوژیست چه کاری می کند، چه بیمارانی را درمان می کند، چه اقدامات تشخیصی انجام می دهد و چه زمانی باید به یک نورولوژیست مراجعه کرد.


بسیاری از بیماران زمانی که با مشکلات مختلفی از جمله گزگز دست و پا، دوبینی، تاری دید، زمین خوردن و یا سفتی عضلات رو به رو می شوند به این دلیل که از منشأ بیماری اطلاعی ندارند نمی‌دانند برای مشکلاتشان باید به چه کسی مراجعه کنند، باید گفت برخی علائمی شبیه به موارد گفته‌شده می‌تواند با بیماری‌های مغز و اعصاب مرتبط بوده و کسانی که چنین مشکلاتی را پشت سر می‌گذرانند در دو مرحله ابتدا به یک پزشک خانواده و عمومی مراجعه و پس از تشخیص ابتدایی به متخصص مغز و اعصاب یا متخصص نورولوژی مراجعه کنند، حال اینکه علم نورولوژی چیست و نورولوژیست چه کسی است و چگونه به شما کمک می‌کند را در این مقاله خواهید یافت.


متخصص مغز و اعصاب و یا همان نورولوژیست چه کاری انجام می دهد؟

متخصصان مغز و اعصاب با بررسی سیستم اعصاب محیطی و مرکزی ( مغز و نخاع ) موارد و اشکالاتی را که در این دستگاه به وجود آمده بررسی میکنند، به فرض مثال بیمارانی که دچار ام اس می شوند با تخریب پوسته اعصاب یا به اصطلاح میلین به این بیماری مبتلا شده اند و پزشک به دنبال شواهدی برای رد و یا قبول آن می گردد


پزشک مغز و اعصاب ( متخصص مغز و اعصاب ) با توجه به یک بررسی ابتدایی و معاینات بالینی که در مطب انجام می‌دهد احتمال وجود مشکل در این قسمت را بررسی می‌کند و پس‌ از اینکه به یک احتمال ابتدایی رسید با استفاده از پرووسیجر های تشخیصی از قبیل نوار بینایی در این مورد خاص، نوار عصب و عضله، نوار مغز ، سونوگرافی کالرداپلر مغز ، ام آر آی ، سی‌تی‌اسکن ، آزمایش خون و مواردی ازاین‌دست سعی می‌کند تا شواهدی برای وجود بیماری مورد احتمال یافته و یا باوجوداین پروسیجرها آن را رد کند.


کسانی که به پزشک مغز و اعصاب ( نورولوژیست ) و در نگاهی نزدیکتر به متخصص داخلی مغز و اعصاب مراجعه می کنند با علائمی نظیر آنچه در اینجا آمده مواجه می شوند.

  • گیجی
  • تغییر در خلق و خو
  • مشکلات بینایی از قبیل تاری دید و دوبینی
  • سردرد
  • گزگز دست و پا
  • کاهش هوشیاری
  • غش و ضعف ناگهانی
  • لرزش در اندامها
  • نگاه خیره و بدون واکنش
  • مشکلات بویایی و همچنین مشکل در سیستم لمسی

البته اینها تنها مواردی نیستند که می توانند با بیماری‌های مغز و اعصاب در ارتباط باشند ولیکن در بین دسته‌بندی بیماران این عوامل از موارد شایع‌تر محسوب می‌شوند و متخصص مغز و اعصاب در موارد زیادی با آن‌ها روبه‌رو می شود.


دکتر مغز و اعصاب چه بیماری هایی را درمان می کند؟

  • اختلالات تشنجی مانند صرع
  • سکته مغزی ، خونریزی مغزی، آنوریسم و سکته های هموراژیک
  • ام اس یا همان مولتیپل اسکروز
  • اختلالات عصبی، عضلانی مانند میاستنی گراویس
  • عفونت سیستم عصبی از جمله انسفالیت، مننژیت و آبسه مغزی
  • بیماریها و اختلالات مغزی مانند بیماران پارکینسون، آلزایمر، بیماری اسکلروز جانبی آمیوتروفیک یا لو گهریک
  • اختلال در نخاع شبیه اختلالات التهابی و خود ایمنی
  • سردرد مانند سردرد خوشه ای و میگرن

تفاوت نورولوژیست (Neurologist) با نوروسرجن (Neurosurgeon) یا جراح مغز و اعصاب چیست؟

هم نورولوژیست ها و هم جراحان مغز و اعصاب با بیماری های سیستم اعصاب سر و کار دارند اما نورولوژیست ها جراحی انجام نمی دهند. در مقابل، جراحان مغز نیز فقط با بیماری هایی از مغز و اعصاب سر و کار دارند که نیازمند جراحی هستند مانند تومور های مغز، خونریزی های شدید مغزی، دیسک ها و شکستگی های ستون فقرات.
معمولا، بیمار در ابتدا توسط نورولوژیست ویزیت می شود و پس از ارزیابی های تشخیصی، نوع درمان مشخص می شود. اگر نورولوژیست تشخیص داد که بیمار نیاز به مداخله جراحی دارد او را به جراح مغز ارجاع می دهد.
به طور خلاصه، نورولوژیست (متخصص مغز و اعصاب) بیماری های سیستم اعصاب مرکزی و محیطی را تشخیص می دهد و درمان می کند. این بیماری ها بسیار متنوع هستند و از سکته های مغزی و صرع تا بیماری های عضلانی را در برمیگیرند. در صورتی که دچار علایمی مانند سردرد، سرگیجه، ضعف عضلانی، گیجی و فراموشی، تشنج و افت هشیاری گذرا، لرزش اندام یا عدم تعادل هستید، به نورولوژیست مراجعه کنید. نورولوژیست پس از ارزیابی های تشخیصی، درمان مناسب را شروع می کند و در صورت نیاز، بیمار را به جراح مغز ارجاع می دهد.


برخی از رشته های فوق تخصص مغز و اعصاب


  • مراقبتهای سردرد
  • مراقبتهای عصبی عضلانی
  • فوق تخصص در عروق مغز
  • نورولوژی کودکان
  • صرع